Χριστουγεννιάτικο θεατρικό "Χριστούγεννα στην παλιά Ελλάδα"

Το έργο διαδραματίζεται στην παλιά Ελλάδα όπου τα παιδιά θα αναβιώσουν διάφορα ήθη και έθιμα που υπήρχαν την εποχή των προπάππων και των προγιαγιάδων μας. Θα ταξιδέψουν στις περιοχές των Επτανήσων, της Μακεδονίας,

της Ηπείρου, της Κρήτης, της Κεντρικής Ελλάδας, της Πελοποννήσου, της Θράκης και της Χίου.

 

Η μουσική υπόκρουση του έργου απαρτίζεται κυρίως από κάλαντα των παραπάνω περιοχών. Οι στολές, αν δεν μπορούμε να βρούμε παραδοσιακές, είναι τα κανονικά ρούχα των παιδιών, με τα κορίτσια να φορούν ποδίτσες  και μαντήλια στα μαλλιά και τα αγόρια γιλεκάκια και μπερέδες.

Σκηνικό μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σπίτι με τζάκι στο κέντρο, ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο, ένα τραπέζι με καρέκλες ή, εναλλακτικά, το εσωτερικό ενός καφενείου με πολλά τραπέζια και καρέκλες.

Πρόσωπα του έργου: 9 Αφηγητές, 18 παιδιά

1^ος Αφηγητής

Μια ιστορία θα σας πω                        

για αυτόν εδώ τον τόπο

πώς γιορτάζαν οι παππούδες

και οι τότε προγιαγιάδες.

Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά

χωρίς μεγάλα δώρα

μόνο αγάπη στις καρδιές

και ζεστασιά στα σπίτια.

Επτάνησα

2^ος Αφηγητής

Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι

γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν 

στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και 

ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας: "Ήρθαμε με ρόδα 

και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς". Η

τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι: "Καλή

Αποκοπή", δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο.

Εμφανίζονται στη σκηνή 3 παιδιά που κρατούν λουλούδια και μπουκαλάκια με άρωμα. Τραγουδούν τα κεφαλλονίτικα κάλαντα. Μόλις τελειώσουν τα κάλαντα, σκορπίζουν τα λουλούδια και βάζουν άρωμα το ένα στο άλλο.

1^ο παιδί

Απ΄το πρωί περίμενα

να έρθει αυτή η ώρα

να πάρω το καλάθι μου

με όλα αυτά τα δώρα.

Τα μάζεψα με προσοχή

μη και τυχόν χαλάσουν

τα χρειάζομαι για την ευχή

για να ευωδιάσουν.

2^ο παιδί

Εγώ δε βρήκα δα πολλά

λουλούδια απ’ την αυλή μου

τα πάγωσε ο βαρύς βοριάς

τα πλάκωσε το χιόνι.

Έφερα όμως όλα αυτά

τα μπουκαλάκια τα μικρά

γεμάτα αρώματα και μυρωδιές

για χαρούμενες ευχές.

3^ο παιδί

Χρόνια πολλά σε όλους σας

χρόνια ευτυχισμένα

γεμάτα όνειρα , χαρές

και μελωδίες χαρωπές.

Φεύγει ο παλιός ο χρόνος

Μας αφήνει πίσω πια.

Ήρθε η ώρα να ευχηθούμε

τον καινούργιο να σκεφτούμε

και όλοι με χαρά να πούμε:

«Μια καλή αποκοπή!»

Μακεδονία

3^ος Αφηγητής

Στα χωριά της Μακεδονίας, ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια τις παραμονές των γιορτών και διαλέγει το πιο όμορφο, γερό και χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του με σκοπό να καίει συνέχεια στο τζάκι από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα. Ο λαός πιστεύει ότι καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ.

Μπαίνουν στη σκηνή τα επόμενα 3 παιδιά τραγουδώντας τα κάλαντα της Μακεδονίας . Κρατούν από ένα μικρό κούτσουρο και το τοποθετούν μπροστά στο τζάκι.

Νοικοκύρης

Πω πω ένα κρύο τσουχτερό!

παγώσαν όλα γύρω

η φύση άσπρισε παντού

ευτυχώς, βρήκαμε ξύλο!!

Εκείνη η ελίτσα μας

ποτέ της δεν παγώνει

σαν την αγάπη του Χριστού

πάντα μας αγκαλιάζει.

Νοικοκυρά

Γι αυτό κι εμείς τώρα εδώ

για να τιμήσουμε το Χριστό

θα κάψουμε στην πυροστιά

αυτό το ξύλο το ιερό.

Θα μείνει και θα καίγεται

συνέχεια αναμμένο

να δίνει στο Χριστούλη μας

ζέστη στον τόπο ξένο.

Παιδί

Ελάτε τώρα όλοι μαζί

να κάτσουμε στο τζάκι μας

τα κάλαντα να πούμε.

Χριστός γεννάται σήμερα

λάμπει η πλάση όλη

φεύγουν οι πίκρες οι πολλές

τη θέση παίρνουν οι χαρές!!!

Τα παιδιά κάθονται μπροστά στο τζάκι.

Ήπειρος

4^ος Αφηγητής

Στην Ήπειρο έχουν μια ωραία συνήθεια. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήτανε νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους.
Από τότε, στα χωριά της Άρτας και των Ιωαννίνων, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα για να πει χρόνια πολλά, κρατάει ένα κλαδί που καίει τρίζοντας.

Στη σκηνή έρχεται η επόμενη ομάδα από την Ήπειρο. Κρατούν στα χέρια τους κλαδιά από δέντρα στα οποία έχουμε βάλει φλόγες από χαρτί. Τραγουδούν Κάλαντα της Ηπείρου.

1^ο παιδί

Ελάτε φίλοι μου καλοί

πάρτε όλοι τα κλαδιά σας

σήμερα έχουμε σκοπό

ιερό στον κόσμο όλο.

Να το βροντοφωνάξουμε

σε όλους να το πούμε

γεννιέται σήμερα ο Χριστός

στης Βηθλεέμ την πόλη.

2^ο παιδί

Τη νύχτα εκείνη οι βοσκοί

πήγαν να προσκυνήσουν

και φώτισαν όλο το βουνό

το δρόμο να μη χάσουν.

Μαζί με το άστρο το λαμπρό

είχαν και τα πουρνάρια

το δρόμο τους είχαν φωτεινό

καβάλα στα μουλάρια.

Κρήτη

5^ος Αφηγητής

Σε χωριά της επαρχίας Αμαρίου, τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων έβαζαν λίγη κοινή ζύμη σ’ ένα πιάτο και κάποια στιγμή, ενώ ξενυχτούσαν συζητώντας, η ζύμη ανέβαινε και γινόταν προζύμι. Τότε, κατά την πίστη των ανθρώπων, ήταν η ώρα που γεννιέται ο Χριστός.

Ακούγονται τα κρητικά κάλαντα και μπαίνουν μέσα 2 παιδιά κρατώντας μία σκάφη με ζυμάρι. Τραγουδούν τα κάλαντα και ταυτόχρονα πλάθουν το ζυμάρι και βάζουν ένα κομμάτι από αυτό σε ένα πιάτο.

1^ο παιδί

Για μαζευτείτε όλοι εδώ

να πούμε τις ευχές μας

όσο θα περιμένουμε

προζύμι για να γίνει.

Να φτιάξουμε όλα τα ψωμιά

μα και τα κουλουράκια

με το άγιο αυτό ζυμάρι μας

που ευλόγησε ο Χριστούλης.

2^ο παιδί

Περνάει η ώρα, φούσκωσε

το νόστιμο ζυμάρι.

Γέννησε η Παναγία μας

του κόσμου το καμάρι.

Μη ξενυχτάτε άλλο πια

πάμε να κοιμηθούμε

και αύριο πρωί πρωί

τα κάλαντα να πούμε.

Κεντρική Ελλάδα

6^ος Αφηγητής

Στην Κεντρική Ελλάδα τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το "τάισμα" της βρύσης. Περίπου τα χαράματα οι κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση και παίρνουν το αμίλητο νερό, αφού αφήσουν προηγουμένως εκεί βούτυρο, τυρί, ή ψημένο σιτάρι ή κλαδί ελιάς.

Ακούγεται ήχος νερού και εμφανίζονται 3 παιδιά που κρατούν βούτυρο , σιτάρι και ένα κλαδί ελιάς, αλλά και από ένα κανατάκι.

1^ο κορίτσι

Ελάτε κορίτσια αθόρυβα

προσεχτικά, στις μύτες,

μη τύχει κι ενοχλήσουμε

τη μαγεμένη βρύση.

Θα δώσουμε τα δώρα αυτά

χωρίς καν να μιλάμε

για να μας δώσει η βρύση αυτή

το πολύτιμο νερό της.

2^ο κορίτσι

Κι αν μας το δώσει απλόχερα

μέσα στα κανατάκια

τότε κι εμείς το δίνουμε

σε όλους τους γειτόνους

Για να μας δώσουν μια ευχή

τώρα τις άγιες μέρες

για υγεία, αγάπη, προκοπή

ζωή γεμάτη γλύκα.

Αφήνουν τα δώρα τους στη βρύση και γεμίζουν τα κανατάκια τους με νερό.

3^ο κορίτσι

Η βρύση ευχαριστήθηκε

με όλα αυτά τα δώρα

αγνό νεράκι έδωσε

βοήθησε και η ώρα.

Η ώρα που γεννήθηκε

ο λατρευτός Χριστούλης

είναι ώρα αγάπης, ζεστασιάς

και ευτυχίας μεγάλης.

Πελοπόννησος

7^ος Αφηγητής

Στην Πελοπόννησο έχουν το σπάσιμο του ροδιού. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς ο νοικοκύρης του σπιτιού πηγαίνει στην εκκλησία κρατώντας το ρόδι του για να το «λειτουργήσει». Μετά πηγαίνοντας στο σπίτι του, χτυπάει την πόρτα της εισόδου και μόλις του ανοίξουν, σπάει με δύναμη το ρόδι για να σκορπιστούν οι ρώγες του παντού στο σπίτι. Τότε, δίνουν και την ευχή: «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος και όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη την χρονιά».

Ακούγονται τα κάλαντα της Πελοποννήσου ή αν έχουμε τη δυνατότητα, κατασκευάζουμε ένα μικρό εκκλησάκι όπου πηγαίνει μπροστά ο νοικοκύρης με το ρόδι του για να το ευλογήσει ο παπάς(τότε ακούγεται απόσπασμα από εκκλησιαστικούς ύμνους). Τραγουδάει τα κάλαντα. Μόλις τελειώσει, ακούγεται χτύπος πόρτας και ένα παιδί από αυτά που κάθονται στη σκηνή τρέχει να τον προϋπαντήσει. Τότε ο νοικοκύρης σπάει το ρόδι με δύναμη.

Νοικοκύρης

Σήμερα είναι πρώτη του μηνός

Του χρόνου του καινούργιου

Σας φέρνω μεγάλη ευλογία

Από την εκκλησία.

Υγεία, ευτυχία και χαρά

Να έχει ο κόσμος όλος

Και όπως αυτό το πλούσιο

Το φορτωμένο ρόδι

Που έχει ρώγες κόκκινες

Γλυκές σαν ζαχαρίτσες,

Έτσι πλούσια και γλυκιά

Να είναι όλων η ζωή μας.

Θράκη

8^ος Αφηγητής

Στη Θράκη, οι Σαρακατσάνες εξακολουθούν να ζυμώνουν την «Χριστόκλουρα». Στρογγυλή κουλούρα με κεντήματα διάφορα που αναπαριστάνουν συνήθειες και από το παρελθόν όπως στάνη, στρούγκα και άλλα. Της βάζουν μέλι και την τρώνε όλοι μαζί περιμένοντας την γέννηση του Χριστού.

Ακούγονται τα Θρακιώτικα Κάλαντα και μπαίνουν στη σκηνή 2 παιδιά που κρατούν μία στρογγυλή κουλούρα και λίγο μέλι. Κάθονται στο τραπέζι και την τρώνε.

1^ο παιδί

Τη μέρα αυτή την ιερή

Που έφτασε και φέτος

Ας φάμε τα Χριστόκλουρα

Όλοι μαζί με μέλι.

Άλλο τη στάνη παριστά

Με όλα τα προβατάκια

Και άλλο τη στρούγκα στο χωριό

Που έχει κατσικάκια.

2^ο παιδί

Μέχρι να φάμε όλα αυτά

Θα έχει πια ξημερώσει

Θα έρθει η άγια η στιγμή

Η Παναγιά να δώσει.

Να δώσει σ’ όλη αυτή τη γη

Το πιο πολύτιμό της

Το δώρο της το θεϊκό

Το άγιο μωρό της.

Χίος

9^ος Αφηγητής

Στην πόλη της Χίου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς υπάρχει ένα έθιμο, τα αγιοβασιλιάτικα καραβάκια. Σύμφωνα με αυτό, οι ενορίες κατασκευάζουν πλοία, σε σμύκρινση. Αυτά συναγωνίζονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα κατασκευής και ως προς την ομοιότητα με τα πραγματικά πλοία, ενώ οι ομάδες, το πλήρωμα, του κάθε πλοίου τραγουδούν κάλαντα. 

Μπαίνουν στη σκηνή 2 παιδιά με καραβάκια στα χέρια. Κάθονται στο κέντρο της και τραγουδούν τα Κάλαντα της Χίου.

1^ο παιδί

Τόσα και τόσα καραβάκια

Είναι σαν τα αληθινά

Όλη η Χίος μας γιορτάζει

Κι έβαλε τα γιορτινά.

Είναι όλα στολισμένα

Έρχεται η Πρωτοχρονιά

Υγεία όλοι να έχετε

Άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

2^ο παιδί

Όλα τα ξύλα βάλαμε

Από τα άγια τούτα δέντρα

Να φτιάξουμε σκαριά γερά

Να αντέξουν όλη τη χρονιά.

Να μας φυλάει ο Άγιος μας

Ο Άγιος  μας Βασίλης

Σ’ όλους να δώσει δύναμη,

Ειρήνη , αδελφοσύνη.

Και του χρόνου με υγεία!!!!

 Οι ρόλοι των αφηγητών προέρχονται από την ιστοσελίδα www.newsbomb.gr από άρθρο σχετικό με χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Ελλάδας. Η ιδέα του θεατρικού δόθηκε από τη συνάδελφό μου Ευαγγελία και τα στιχάκια των παιδιών είναι δικής μου επινόησης. Καλή διασκέδαση και καλές γιορτές!!!